Để có một hệ thống audio-video cho chất lượng âm thanh tối ưu, ngoài việc lựa chọn loa, ampli, đầu đọc, xử lý âm học cho phòng nghe,việc đảm bảo nguồn điện sạch thông qua hệ thống biến áp cách ly, dây nguồn lọc điện là một nhân tố quan trọng mà không phải người chơi âm thanh nào cũng quan tâm đúng mức.
Tại sao phải cần đến lọc điện và biến áp cách ly
Biến áp cách ly và lọc điện là những thiết bị ít khi được dân chơi âm thanh quan tâm. Có nhiều bạn sở hữu những hệ thống âm thanh hi-end giá hơn 10.000USD nhưng lại thiếu bộ cách ly và lọc điện, chỉ được trang bị một ổn áp sơ sài. Nhiều người chơi âm thanh còn hiểu biết mơ hồ về cách ly và lọc điện, chưa thấy được tác dụng của cách ly và lọc điện nên cho rằng sử dụng biến áp cách ly (Isolated transformer) và lọc điện (power conditioner) là xa xỉ.
Thực tế cách ly dòng điện và lọc điện có tầm ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng âm thanh, hình ảnh của một hệ thống. Các thiết bị âm thanh dù có cao cấp đến thế nào đi nữa, khả năng trình diễn cũng sẽ bị giảm đi nhiều nếu không có một nguồn điện “sạch”, mạnh và luôn ổn định. Nguồn điện được ví như “thức ăn” để nuôi những thiết bị âm thanh. Thức ăn phải rất “vệ sinh” thì các thiết bị mới có thể trình diễn một cách hoàn hảo được.
Nguồn điện lưới từ các nhà máy phát điện truyền tải qua các trạm biến thế (tăng thế, giảm thế – hạ thế) mới đến các hộ sử dụng. Nhìn chung, mạng lưới điện quốc gia chưa được ổn định, thường xuyên có hiện tượng nhiễu điện, hiệu điện thế không đủ 220v, dòng điện hay tăng giảm đột ngột, bất thường là hiện tượng thường xuyên xảy ra, dẫn đến hậu quả là thiết bị âm thanh không được “nuôi” bởi một dòng điện mạnh và đủ điện áp. Ngoài ra, tần số 50Hz của dòng điện xoay chiều khi khảo sát thực tế, luôn thay đổi thất thường, đôi khi lên xuống đến 3% – 5%, không chỉ ảnh hưởng tới trình diễn mà còn làm giảm tuổi thọ của các thiết bị.
Hiện tượng nhiễu điện thường được xem như “rác” làm “bẩn” dòng điện. Nhiễu trên điện lưới dưới dạng các xung điện hoặc sóng cao tần (sóng RF) liên tục ảnh hưởng rất nhiều đến những thiết bị điện tử nhạy cảm. Ngoài ra, ảnh hưởng nhiễu này còn do chính những thiết bị điện, điện tử gây ra. Trên đường đến các hộ gia đình, dòng điện ngoài đi qua các trạm biến thế còn qua các hộ gia đình khác. Trong đó, đèn huỳnh quang và máy tính là hai thủ phạm chính tạo ra những xung điện gây nhiễu.
Chưa kể đến những hệ thống máy ở gần những cơ sở sản xuất, thường xuyên có máy hàn, máy cưa, máy gia công cơ khí hoạt động thì thật là… “tai họa”! Những dấu hiệu của hiện tượng nhiễu điện thể hiện rất rõ qua chính hệ thống máy của bạn. Những âm thanh lốp bốp, tanh tách… phát ra từ loa khi bạn bật công tắc đèn, khi máy bơm nước hay tủ lạnh khởi động, hay những tiếng vo ve do ảnh hưởng đèn huỳnh quang trong phòng. Những tiếng vo ve này càng dễ nhận thấy đối với các loa có độ nhạy cao trên 90dB. Tất cả những âm thanh đó rất dễ dàng phát hiện.
Nhiễu điện tần số cao còn gây những tác động ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh và âm thanh gây méo tiếng. Một nguồn điện bị xung nhiễu và không ổn định sẽ làm âm bass phát ra lỏng, thiếu sức (nhất là đối với ampli bán dẫn), âm hình hẹp, bức tranh âm thanh mờ nhạt (vị trí của từng nhạc cụ và ca sĩ không rõ ràng), hệ thống trình diễn thiếu linh hoạt, âm treble và mid nhòe… Ngoài ra, chất lượng điện cũng ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh trong hệ thống rạp hát gia đình. Hình ảnh của TV hay máy phóng hình nếu không có nguồn điện “sạch” và ổn định sẽ xuất hiện nhiễu hạt nhỏ li ti, giảm độ sáng, độ tương phản màu sắc, sắc đen và xám. Nhạt nhất là sắc đen có vẻ không thực và không đủ đen.
Nhiễu do chính các thiết bị trong hệ thống âm thanh
Các thiết bị trong cùng một hệ thống âm thanh thường dùng chung một táp-lô nhiều ổ cắm, chính điều này gây nên hiện tượng gây nhiễu cho nhau. Người ta thường cho rằng các thiết bị digital với việc xử lý tín hiệu kỹ thuật số phức tạp gây nhiễu nhiều nhất, nhưng thực tế cho thấy các thiết bị analog cũng tạo nhiễu không kém. Với một hệ thống biến áp cách ly và lọc điện, các ổ cắm dành cho các thiết bị trong hệ thống hoàn toàn độc lập với nhau, đảm bảo việc dòng điện đi từ nguồn điện đến thẳng từng thiết bị một trong hệ thống thiết bị cho bộ dàn như CD, DAC, Amply….
Dây cáp nguồn
Những ảnh hưởng của một nguồn điện không sạch, không ổn định đã quá rõ ràng. Cho nên việc đầu tư một bộ biến áp cách ly và lọc điện là điều rất cần thiết để toàn bộ hệ thống âm thanh cũng như hình ảnh đạt được sự trình diễn tốt nhất, không bị những ảnh hưởng của hiện tượng nhiễu điện và tuổi thọ của bộ dàn cũng được duy trì tốt hơn. Tuy nhiên, dòng điện cũng tương tự như tín hiệu âm thanh. Để tín hiệu từ phần nguồn digital đến bộ khuếch đại âm thanh rồi từ ampli ra loa hoàn toàn giữ nguyên được sắc thái, độ trung thực, không bị méo tiếng thì dây tín hiệu phải có chất lượng thật tốt.
Tương tự như vậy, dòng điện đã được thanh lọc, cân bằng ổn định cũng cần có một bộ dây nguồn thật tốt để dẫn điện một cách hoàn hảo nhất đến các thiết bị. Cáp nguồn chuyên dùng có phích cắm 3 chân chất lượng tốt, tránh việc tiếp xúc không chặt giữa đầu cắm với phích cắm dẫn đến hiện tượng phóng tia lửa điện hay phích cắm bị chảy nhựa. Nếu dây cáp nguồn có chất lượng thấp, dòng điện không “sạch” dẫn tới thiết bị cũng sẽ giảm chất lượng.
Giải pháp hiệu quả
Hiện trên Thế Giới đã có nhiều hãng tên tuổi chuyên cung cấp các thiết bị lọc nguồn và biến áp cách ly, dây dẫn nguồn và dây dẫn tín hiệu cho các hệ thống audio – video gia đình và chuyên nghiệp như Furutech, Iso Clean, Torus, MIT, Nordost… Để đạt đến chất lượng âm thanh tuyệt đỉnh, khai thác hết các thế mạnh của hệ thống âm thanh, dân chơi âm thanh không tiếc tiền đầu tư những thiết bị cách ly và lọc nguồn cùng với các loại dây dẫn với giá trị thậm trí là ngang bằng với những bộ âm thanh đẳng cấp. Hiện không khó tìm trên thị trường những bộ dây nguồn của Nordost với giá tiền khoảng 20.000$ hay biến áp cách ly của Torus với giá trị hơn 10.000$.
Ổ cắm lọc điện Clef là giải pháp nâng cấp nguồn hoàn hảo và kinh tế cho hệ thống nghe nhạc hi-end hay hệ thống giải trí tại gia. Với chi phí đầu tư vừa phải, thế nhưng tất cả các ổ cắm lọc điện của Clef vẫn được trang bị những công nghệ tiên tiến và độc quyền của hãng như hệ thống chống sốc điện, POLARIS VI FILTER, VEGA FILTER, ZX-FILTER, STAR WIRING TECHNIC.
VENUS ENGINE: Mạch thiết kế tiên tiến nhằm liên tục giám sát, phân tích và điều chỉnh đầu ra của dòng điện xoay chiều cả về bước sóng và hiệu điện thế theo thời gian thực.
POLARIS VI FILTER: không như những công nghệ lọc thông thường vốn chỉ lọc ở những tần số cao tần, POLARIS VI FILTER cho phép lọc tần số từ 10kHz trở lên. Đây là dải tần số sẽ gây ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng âm thanh và hình ảnh của bộ dàn. Công nghệ POLARIS được chứng nhận giúp giảm đến hơn 95% sóng nhiễu của dòng điện AC, vì vậy tác dụng cải thiện đối với chất lượng âm thanh và hình ảnh là dễ dàng cảm nhận được.
ZX-FILTER (Zero-Cross) technology: bộ lọc nguồn Clef trang bị mạch lọc riêng cho từng ổ cắm điện, nhằm giảm thiểu hiện tượng nhiễu lẫn nhau giữa các thiết bị được cắm chung trên cùng thiết bị lọc.
VEGA FILTER: là tầng lọc được thiết kế dành riêng cho các tần số cao tần của video.
STAR WIRING Technic: phương pháp đi dây hoàn toàn độc lập giữa các ổ cắm điện một lần nữa giảm thiểu đến mức thấp nhất hiện tượng nhiễu chéo thiết bị. Ngoài ra sử dụng các dây dẫn riêng biệt cũng đảm bảo dòng điện cấp cho từng thiết bị đạt được công suất tối đa. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các thiết bị cần dòng điện lớn như ampli công suất, receiver hay loa subwoofer điện.
DC BLOCK: một tính năng nổi trội nữa của ổ cắm Clef chính là bộ lọc dòng một chiều DC. Như chúng ta đều biết là trong hệ thống điện xoay chiều AC luôn có tồn tại một lượng nhỏ dòng một chiều DC (residual DC). Và chính lượng nhỏ dòng điện DC này lại có thể gây ra vấn đề lớn đối với bộ dàn hi-end, đặc biệt là những ampli công suất được trang bị bộ nguồn transformer lớn dạng xuyến (toroidal transformer).
Chúng ta có thể dành một vài phút để phân tích tác hại của dòng điện DC này. Bởi lẽ bộ nguồn transformer hoạt động dựa trên nguyên tắc điện trường, nó không được nối giữa input và output. Vì thế nó không thể nào truyền dẫn được dòng điện DC 1 chiều. Do bộ transformer có trở kháng rất thấp với dòng DC, sự hiện diện của dòng DC dù chỉ ở cài volt cũng có thể gây gây ra một dòng điện rất lớn (có thể lên đến hàng trăm amp). Từ trường sinh ra bởi dòng điện cao áp này sẽ làm cho lõi của bộ nguồn mất khả năng hấp thụ và gây ra hiện tượng ứ, rung thường thấy ở các ampli công suất lớn (hiện tượng bão hòa của lõi transformer). Và chính hiện tượng bão hòa này sẽ gây ra méo/nhiễu tín hiệu lớn với nguồn ra của transformer. Và giải pháp để ngăn chặn dòng DC nguy hiểm này là dùng các bộ biến áp cách ly công suất lớn, nhưng lại quá tốn kém, hoặc sử dụng công nghệ cắm điện được trang bị trên bộ lọc Clef.
Hình ảnh thực tế bên trong lọc điện PowerBridge-8, tầng lọc VEGA fillter cho video tách rời với tầng lọc cho audio