Một không gian giải trí gia đình là một thành phần quan trọng trong những căn nhà hiện đại. Không chỉ đơn thuần phục vụ cho nhu cầu giải trí của chủ nhà, đây có thể còn là nơi tiếp khách, là không gian thể hiện tính cá nhân hoá cao. Đây có lẽ cũng là không gian mà các thành viên trong gia đình gặp gỡ và giao tiếp với nhau nhiều nhất trong ngày. việc lựa chọn một hệ thống âm thanh gia đình hoàn chỉnh cũng rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm và quá trình sử dụng của các thành viên.
Lựa chọn hệ thống âm thanh gia đình
Với công năng chính là giải trí, căn phòng này tất nhiên cần có những thiết bị tiêu thụ nội dung giải trí như phim ảnh nay âm nhạc. Việc tính toán thiết kế, tìm ra đúng thiết bị phù hợp với nhu cầu mỗi người tưởng chừng như đơn giản bởi thị trường ngành thiết bị nghe nhìn rất lớn, quá nhiều sự lựa chọn, nhưng đây cũng chính là trở ngại bởi những người mới thường sẽ không biết bắt đầu từ đâu.
Đây thực sự không phải là bài viết hướng dẫn cụ thể, cũng không khuyên dùng bất kì thương hiệu hay sản phẩm nào. Nhưng ít nhất cũng giúp cho người đọc hiểu rõ hơn về thị trường thiết bị nghe nhìn, tìm ra đúng nhu cầu cụ thể, và nhất là đầu tư đúng hướng để tận dụng tối đa giá trị của sản phẩm.
Tất cả bắt đầu từ nhu cầu, có thể chia thành 4 nhu cầu cơ bản:
- Phòng chiếu phim chuyên biệt (dedicated Cinema room)
- Phòng giải trí trong không gian sinh hoạt chung (Multimedia room)
- Phòng karaoke, mini bar
- Nhạc nền (background music)
Phòng chiếu phim chuyên biệt (Dedicated cinema room)
Đây là loại phòng rất đặc thù nên cần được định nghĩa như sau: một căn phòng riêng biệt, được thiết kế và bố trí gần giống như một rạp chiếu phim chuyên nghiệp, tối ưu cho nhu cầu xem phim điện ảnh. Số lượng ghế ngồi tuỳ thuộc vào số lượng thành viên trong gia đình.
Thiết kế âm thanh cho loại phòng này là khó nhất bởi nó đòi hỏi những tiêu chuẩn phức tạp dành riêng, tối ưu từng thành phần một nhằm đem lại hiệu quả trình chiếu cao nhất. Để có được phòng chiếu phim chuyên biệt ưng ý, tất cả cần phải được thiết kế, tính toán kỹ lưỡng ngay trong giai đoạn thi công phần thô của căn nhà.
Kích thước tối ưu cho phòng chiếu phim chuyên biệt là 4m ngang x 6m dài, đây là diện tích vừa đủ cho một gia đình 5-6 người. Layout âm thanh khuyên dùng trong loại phòng này là 7.1.2, bởi nó phát huy được đẩy đủ codec âm thanh Dolby Atmos tiêu chuẩn trên các đĩa bluray hiện tại. Tiêu chuẩn THX cũng là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi lựa chọn thiết bị âm thanh, bởi một hệ thống âm thanh THX được set up bài bản sẽ đem lại âm thanh trung thực đúng như ý đồ của nhà sản xuất phim.
Các hệ thống âm thanh THX thường sẽ có 3 loa phía trước giống nhau và các loa surround đa hướng. Tất cả đều là loa vệ tinh và được cắt tần số ở 80Hz. Tôi sẽ viết một bài chi tiết khác về hệ thống âm thanh THX này.
Thêm một cách set up tối ưu khác nữa là giấu loa phía sau màn chiếu. Cụ thể là các loa center, left, right được đặt ở cao độ ngay giữa và treo phía sau màn chiếu. Cách set up này đòi hỏi sử dụng màn chiếu thẩm âm, cho phép âm thanh đi xuyên qua màn và hạn chế suy hao năng lượng âm thanh. Ưu điểm của cách set up này là loại bỏ hoàn toàn những vật gây mất tập trung, làm cho phòng chiếu phim có vẻ “pro” hơn, và nhất là cho cảm giác nhân vật trên màn ảnh như đang nói thực sự.
Tóm lại, một phòng chiếu phim chuyên biệt tại gia cần có những “key” quan trọng như sau để đạt được hiệu quả tối đa: layout tối thiểu 7.1.2, thiết bị âm thanh chuẩn THX, và set up giấu loa sau màn chiếu.
Phòng giải trí trong không gian sinh hoạt chung (Multimedia room)
Đây là loại phòng phổ biến nhất và cũng gây nhầm lẫn nhiều nhất trong cách lựa chọn thiết bị phù hợp. Sẽ không có một tiêu chuẩn chung nào cho loại phòng giải trí gia đình này, nhưng ít nhất tôi cũng sẽ đưa ra vài lời khuyên dựa vào những nhu cầu cụ thể:
Hệ thống nghe nhạc và hệ thống xem phim là hoàn toàn khác nhau, nếu khoản ngân sách không quá cao, hãy chọn ra 1 nhu cầu thực sự mà bạn mong muốn. Sẽ không có lý do gì để mua một bộ dàn 5.1 về để nghe nhạc trên Youtube cả.
Sẵn đây nói một chút về các con số 2.1, 5.1 hay 7.1. Những con số này hoàn toàn không có ý nghĩa thể hiện chất lượng của 1 bộ loa, nó chỉ thể hiện số lượng loa và công năng của cả bộ mà thôi. 2.1 tức là 2 loa vệ tinh và 1 loa subwoofer, 5.1 tức là 5 loa vệ tinh và 1 loa subwoofer, tương tự 7.1 tức là 7 loa vệ tinh và 1 loa subwoofer.
2.1, 2.0 hay stereo là layout sử dụng cho nhu cầu nghe nhạc. 5.1, 7.1 là layout sử dụng cho nhu cầu xem phim. 5.1.2 hay 7.1.2 lại là nâng cấp khác cho codec Dolby Atmos và cũng sử dụng để xem phim. Điều gì xảy ra khi bạn mua bộ loa 5.1 để nghe nhạc: bạn chỉ nghe được 2 loa left-right và 1 loa sub trình diễn, còn loa center và surround không hề hoạt động, không hề đem lại giá trị sử dụng.
Thường thì phòng giải trí gia đình loại này sử dụng loa “lộ thiên” ra ngoài, vì vậy lựa chọn ngoại hình phù hợp với nội thất căn phòng cũng là điều quan trọng không kém so với chất lượng âm thanh. Hãy bình tĩnh lướt qua vài showroom trên thị trường để tìm được bộ dàn phù hợp, và đừng ngại chia sẻ về ngân sách với người tư vấn. Bởi không có hãng âm thanh nào tồn tại trên thị trường mà dở cả, tất cả đều có giá trị riêng và phục vụ cho 1 phân khúc nhất định nào đó.
Key quan trọng cho loại phòng này: tìm ra đúng nhu cầu xem phim hay nghe nhạc, đừng ngại chia sẻ ngân sách với người tư vấn.
Phòng karaoke, mini bar
Cũng như phòng chiếu phim chuyên biệt, đây là loại phòng đặc thù dành riêng cho nhu cầu hát karaoke hay nghe nhạc House (hoặc tương tự). Phòng karaoke, mini bar cũng được thiết kế tối ưu để gần giống như một vũ trường thực thụ, bao gồm nội thất, ánh sáng và cả hệ thống loa hiệu suất cao.
Việc lựa chọn thiết bị âm thanh cho loại phòng này thường sẽ không bị nhầm lẫn bởi nhu cầu sử dụng đã quá cụ thể và rõ ràng, hầu hết sẽ được tư vấn kỹ lưỡng bởi việc set up và lắp đặt hệ thống này không hề đơn giản. Thậm chí công đoạn cân chỉnh sau khi lắp đặt cũng mất khá nhiều thời gian và ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng hoàn thiện. Vì vậy, lựa chọn thiết bị không phải là “key” cho loại phòng này. Mà lựa chọn được đơn vị thầu uy tín, tay nghề cao mới thực sự đem lại hiệu quả cho người sử dụng.
Nhạc nền (background music)
Khác với tất cả những nhu cầu trên, loại phòng này không dành để tiêu thụ nội dung giải trí nghe nhìn, mà chỉ là thành phần hỗ trợ cho những hoạt động khác của chủ nhà.
Tiếng nhạc nền du dương phát ra, âm lượng vừa phải để chủ nhà có thể vừa nghe nhạc vừa làm những việc khác như đọc sách, tiếp khách, nấu ăn. Đây hoàn toàn là một nhu cầu rất phổ biến nhưng không phải ai cũng nhận ra và đầu tư đúng mức.
Không cần quá tập trung vào chất lượng âm thanh (trừ khi bạn có một khoản ngân sách lớn cho nhu cầu này), chính sự đơn giản và tiện dụng trong quá trình sử dụng mới đem lại trải nghiệm tốt cho loại hình phòng giải trí này. Thông thường, người sử dụng có thể kích hoạt hệ thống bằng một app cài đặt trên điện thoại, hoặc đơn giản hơn và stream nhạc qua airplay, thậm chí có thể ra lệnh bằng giọng nói cho cả hệ thống.
Lựa chọn không gian để lắp đặt hệ thống âm thanh loại này cũng hoàn toàn dựa vào nhu cầu của chủ nhà, và các thành viên trong gia đình. Phòng khách, phòng ăn, sân vườn, phòng ngủ là những khu vực thường được trang bị hệ thống này. Tất cả đều có thể phát nhạc độc lập, hoặc nhóm lại thành một khu vực lớn, phát chung 1 bài hát khi có dịp đặc biệt. Vì vậy hệ thống này còn được gọi là “âm thanh đa vùng”.
“Key” quan trọng khi lựa chọn hệ thống âm thanh đa vùng này cũng không phải là lựa chọn thiết bị, mà chính giải pháp điều khiển, cũng như phần mềm mới thực sự quan trọng. Khả năng kết nối cũng như tính ổn định cũng là yếu tố cần được xem xét kỹ lưỡng trong quá trình tìm hiểu và lựa chọn nhà thầu cung cấp phù hợp.
Một số bài viết khác về âm thanh gia đình, có thể cung cấp cho bạn thêm thông tin để tham khảo:
Loa nghe nhạc hay loa xem phim? Tư vấn lựa chọn loa phù hợp
Phòng giải trí gia đình với âm thanh Spatial và hệ thống Steinway Lyngdorf